Humorral beteriko hikayeak beste hizkuntzako literaturan ere aurkitu daitezke? (Translation: Can humorous stories be found in literature of other languages as well?)

1. "01. Humorous stories in translated literature"

Humorral beteriko hikayeak beste hizkuntzako literaturan ere aurkitu daitezke? Hontan humorral betetako hikayeak bakarrik gure hizkuntzaren literaturan aurkitu daitezke? Ba al da posible beste hizkuntzetako literaturako hizkuntza-aratseei aurre egitea? Gertatzen dena, asko dira hizkuntzak elkarri begiratzen duten hizkuntzen artean, eta literaturan ere hala izaten da. Hizkuntza-sainkostek dirurik gabe izateko gai izango gara, eta ezer badago idatzirik ez da gaizki egongo, behin baino behin. Adibidez, beldurti egiten dauzkigunak bezala badago, literaturako hizkuntza-aniztasun bat baita oporrak. Idatziaren hizkuntzak berak barne hartzen ditu. Baina behintzat, idazkera hobeagotako hizkuntza-aniztasunarekin aurkitzen dira humorral betetakako hikayeak. Halaber, idazlearen sormenak hainbat hizkuntzatan sormenduta dauden hikayei esker, hainbat kultura eta hizkuntza ezagutu ditzakegu. Beraz, ez da zalantzarik humorral beteriko hikayeak beste hizkuntzako literaturan aurkitu daitezen. Literaturaren ikuspegitik, munduko hainbat literatura ezagutzeak ez dio mugak ezartzen humorral betetakako hikayeei. Horregatik, literatura orekatua eta zabala dela esateko gehitu dezakegu humorral betetako hikayeen elkarrekintza beste hizkuntzetako literaturarako ere.

2. "02. Cross-cultural humor in literature"

02. Cross-cultural humor in literature Hariak eta barrezko ipuinak, umorearen adierazpen handiak dira. Haurrentzat egokiak diren barreziak ikastaroan jaso gero, ldiek kitto artean gernika bat sortuko dute. Baina humor hori, hizkuntza eta kulturan zehar ez du mugak. Aurreko artikuluan, euskarazko hizkuntzan jada aurkitu ditugun hizlari umoretsuak eta hizkuntza parekatuz, literaturaren hizkuntza ezberdinak ikusten dira. Literatura multzoetan umore histriko eta bizidunak aurkitu daitezke, beste hizkuntzen literaturan ere bai. Adibidez, ingelesezko literaturan, William Shakespeare-ren "A Midsummer Night's Dream" obran ageri den Nabalarranak eta humorea nahiko handia dute Jorge Luis Borges-en "Ficciones" obran, arau eta norma guztien aurka eginik. Hizkuntza baldintzak ez baitira humorra-betea soilik, literaturaren munduan aldizkariak eta egunkariak ere argitaratzen dira, hainbat hizkuntza erabiltzen duten umorezko saiakera eta marrazkiak barne. Ondorioz, hizkuntza edo kulturan ez bizi nahi duten harrapatuta agertzen diren umore espezifikoekin aparte, literatura unibertsalak bizitzaren umorezko alderdiak erakutsi ditzakete. Hau da, umorea baldintzatzat jotzea ezinbestekoa dela esan daiteke, gainontzeko hizkuntza eta kulturetako irakurleen etxean gertatzen diren umoreekin elkartzeko. Translation: 02. Can humorous stories be found in literature of other languages as well? Laughter and funny stories are universal expressions of humor. After attending a workshop for appropriate jokes for children, adults will surely create a whirlwind of laughter. But humor knows no boundaries across language and culture. In the previous article, we have already discovered humorous writers in the Basque language, and now we can observe the different languages of literature. Humorous and lively stories can be found in a variety of literary collections, even in literature of other languages. For example, in English literature, the comical character Nabalarran in William Shakespeare's "A Midsummer Night's Dream" and the vast humor in Jorge Luis Borges' "Ficciones," which defies all rules and norms. Language conditions are not the only ones who fulfil humor, as magazines and newspapers around the world publish humorous attempts and cartoon strips in various languages. Consequently, besides certain humor that may not resonate with those who are not interested in a specific language or culture, universal literature can showcase the humorous aspects of life. This means that considering humor as a condition is vital for connecting with readers from other languages and cultures.

3. "03. Finding humor in foreign literature"

03. Kan humorral beteriko hikayeak beste hizkuntzako literaturan ere aurkitu daitezke? Hizkuntza eta kultura ezberdinetako literaturan, umore eta geloak beteriko hikayeak aurkitu daitezke. Literatura oso anitz izaten da, eta herrialde ezberdinetako egileek humorra pertsonai ezberdinen bidez erakusten lagunduko dute. Euskal literaturan, beste hizkuntza batzuetan idatzitakoak baino ez diren umorazko hikayeak aurkitu daitezke. Adibidez, Mark Twain-en "Huckleberry Finn" liburuan, humorra eta umorea gutxi balitzaio ere, hainbat gertakizun eta pertsonaia erraldoi eman genizkion literatura-moduan aurkituko ditugu. Zehazki, humorral beteko hizkuntza literaturak antzerako liburuak erabiltzen ditu, baina bere estilo propioa, gaiak eta irudiak erabiliz. Adibidez, hizkuntza zehatz batean idatzitako fuina harrotasunari dagokionez adibidez, humorra hainbat aldiz errazagoa daiteke. Geroztik, internetek eta globalizazioak literaturaren mundua aldatu du, eta gaur egun literaturan hizkuntza eta kultura anitzak sar ditzake humorral beteko hikayeak aurkitzeko aukera eskaintzen duen modu bat. Hala ere, argi dago literaturaren umorral betetako hikayeak ezin dutela batzuk beste hizkuntzean itzitzerik, baina beste hizkuntzetarako itzultzen dira. Azken batean, mundu literatura-nazioarteko hunkitzaile eta trakets-egoerak dabil, eta horrek baliabide handiagoak eskaintzen dizkigu humorral betetako hikayeen aurkitzeko. Guk gehiago jokoan ditzakegu, eta beste kulturak ezagutzeko eta ulertzeko aukera paregabeak eskaintzen ditu.

4. "04. Exploring comedic storytelling in other languages"

04. Beste hizkuntzako literaturan ere aurkitu daitezke humorral beteriko hikayeak? Haurrak bezala, oso dibertigarria da humorral beteriko hikayeak entzutea edo irakurtzea. Baina, hizkuntza-bidezkoa izan daiteke hau horretarako beharrezkoa den faktorea. Halako idazle anitzek erabiltzen dituzte hizkuntza-humorralak, eta hizkuntza honetan oso soinugabeak izan daitezke. Adibidez, Jean de La Fontainek errezitatuta duen "Gizonak eta animaliak" fabeleko batzuk oso erremendigarriak dira. Hizkuntzak dituen berezitasunak dela eta, humorral beteriko hikayeak literaturan aurkitu daitezke nahiz eta hizkuntza batean baliatuta egotea beharrezkoa izan. Adibidez, Lewis Carrollen "Alice Irla" eleberrian ingelesez idatzitako mundu paraleloa dago, non surrealismoa eta ironia handia den. Arrow-en teoria fisikoa aurreikusten duen mundua bertan erorkizun handiz deskribatzen da eta Lewis Carroll hau txantxetik hartzen du, luze nabizik. Hau da, hizkuntza humorra aipatzen duen elementua izan daiteke edo gizaki kontuei baliatu. Beraz, humorral beteriko hikayeak hizkuntza anitzetako literaturan ere aurkitu daitezke, garrantzizko erreferentzia guztietakoak izanda eta kultura anitzak onartuz. Humor eta literatura elkarri lotzeko ez dela muga bat dagoela adierazten du.

5. "05. Comparative analysis of humorous narratives in different literary traditions"

Humorral beteriko hikayeak ez dira euskaraz soilik aurkitu daitezke, bestelako hizkuntza-literaturatan ere aurkitu daitezke. 05. "Komparazio-azterketa: umorezko narrazioak desberdintasun literarioetan", hizkuntza eta literatura-teoriari buruzko ikasketetatik jasotako zailtasunak aztertzen ditu. Euskal literatura-testuinguruan dagoeneko zein gune hurbileko edo urratuutako literatura tradizioetan gertatutako hainbat hizkuntza eta literaturaren arteko kointzidentzia eta desberdintasunak aztertu dituen ikerketa da. Ikertzaileek kontuan izan behar dute zein da emandako hizkuntzaren edozein elementu (ordenaketa, heriotza, tradizio edo kultura) euskal literaturarekin lotuta dagoen. Ezin daude hizkuntza horiek aparte hartu; gertu dagoen literatura osagarri gisa konparatu behar dugu. Azterketak erakusten du zein den egin zaitezoen (zutabe-kronikak, borroka-kantak, baso-narrazioak, umorezko ipuinak) hainbat literatura tradiziotan, eta hala, aipatutako umorezko narrazioak beste hizkuntza eta literaturatan ere aurkitu daitezke. Hala ere, baliabideak azpimarratzen du humorral beteriko hikayeak ez direla erraz aztertu, eta linguistikoki eta kulturalki erakutsi daitezkeen behar direla, literatura eredu erreflexiboa izateko https://kompoz.eu.